Świętochłowice - Forum bez polityki

Idzie to tyż posuchać na www.ojgyn.blog.onet.pl

Bezmać do siela tego jesce niy bōło: mōmy sam u nǒs taki jedyn srogachny chōr żelōmbaniǒ i narzykaniǒ. I żǒdyn tam jakisik janiylski, żǒdyn łoperowy ani tyż ci blank jakisik katyjdralny. Jes ci to take spōlne, do grōmady lamyncynie nad niydoskōnałōściōm tego nǒjgryfniyjszego ze światōw we chōrze jamrowaniǒ. Jes ci to możno nǒjskutniyjszy adest, recypta na ta naszǒ kǒżdydniowo iritacyjǒ i sztres. Ludzie, chopy i baby, ftore rozeznowajōm sie wiykiym, wyksztǒłcyniym, religijōm, bogajstwym abo chudobnōściōm, ale tyż ci fest skuplowane miyjscym zamiyszkaniǒ, zbiyrajōm sie do kupy, coby spōlnym śpiywym łoprotystōwać prōmp wszyjsko: polityka rzōndu, swojich szefōw, „stopy procentowe”, cyny, złe wiadōmości i... sōmsiǒdōw.
Grōnt do wajaniǒ, jamrowaniǒ znǒjdzie sie zawdy i wszandy...
„Niy ma pogody,
niy ma gorkij wody.
We rzōńdzie drzōm koty,
niy ma blank roboty.
Ukłǒd krōluje,
giyłda warijuje.
Za łostrǒ zima,
nǒrōd przeklinǒ.
Szef niy docyniǒ,
i borg do spłacyniǒ.”
Taki ino jedyn bajszpil. Rōłzczasu hauzowǒł, łamziōł sam ci po naszych Pniokach jedyn łochyntol, stopierōński słepok i łożyrok. Zawdy mu tyż niy do łostatka stykło na jakǒ cyjntla lebo halbecka i beztōż tyż fōrt i jednym ciyngym napasztowǒł ludzi, coby mu borgli złocioka, dwa, abo chocia ino pǒra ceskich. Kiejsik tyż trefiōł na jedna szykownie łobleczōnǒ, szumnǒ i galantnǒ babeczka. I jak ci to miǒł we zwyku rzyknōł tym swojim sznapsbarytōnym:
– A byli by łōni takǒ dobrǒ i borgli mi ze dwa złocioki... na rzymła, ino na rzymła...
Baba tak kukło na niygo, zmustrowała go łod łeba po schacharzōne charboły i na łostatku rzykła:
– Jǒ wōm panoczku niy dōm ani ceskigo, ale fōndna wōm jedyn kupōn totka. Tyn nasz lōmp wōl niy wōl wziōn łod tyj baby tyn kupōn i poszǒł dalszij. Tak za jakesik dwa dni spōmniało mu sie, iże mǒ we kabzi kupōn ze totka, wlǒz rajn do tyj ajnamszteli, do tyj kolyktōry wele naszego szynku, coby badnōńć, sprǒwdzić eźli bez cufal cosik niy wygrǒł. I sam ci sie pokǒzało, iże łōn wygrǒł cǒłke śtyry milijōłny złociokōw. Wylǒz ze tyj szteli i do swojigo sznapskamrata, kiery śniym bōł napocznōł wajać:
– Kuknij ino Ecik! To mǒ być sprawiydliwōść? Zeszły tydziyń, to ci bōła kumulacyjǒ i inksze wygrali aże dwadzieścia milijōłnōw... a jǒ ino śtyry, i ku tymu musza jesce zabōlić sztojer, dowka łod tych śtyruch milijōłnōw.
Przilazuje dō nǒs do „Breka” jedyn istny, Maniek-Ukrajiner, i jesce ci nic niy łobsztaluje – jak to mǒ we zwyku – a już napoczynǒ:
– Łōne łogupli, prziszli ło gowa! Za kilo tōmatōw winszujōm sie cǒłke dziewiyńć złociokōw a jesce trzi tydnie tymu byli te tōmaty po złoty piōntka!
– Ja, Maniuś, byli take tōnie, ale przecamć nasze sie już skōńczyli a te, kiere terǒzki idzie sie lajstnōńć na tǒrgu to sōm przeca ze Szpanielska, prǒwda?
– Anō, prǒwda, ale mōgli by być tōńsze... niy?
Inkszy juzaś miglanc, Antek-Uchol już łod piyrszego piwa, łod piyrszego sznapsa napoczynǒ jamrować:
– Kuknijcie chopy ino, już chnet łostatek stycznia, Gody już na nami a sam blank śniygu niy ma. Co majōm pedzieć te, ftore sie kcōm wykludzić kajsik we gōry, coby poszusować na sznyjkufach, na nartach?
– Antku! A kejś ty łostatni rōłz jejździōł na nartach? – pytōm sie go opaternie.
– Anō, Ojgyn... jǒ nigdy niy poradziōł na tych sznyjkufach fyrtać, ale śniega tak by tak niy ma, i to sam ci jes skuli tego łostuda.
Ale jake my mieli zimy za Staryj Polski, prǒwda? Terǒzki już takich zimōw niy ma, i niy bydzie... to wszyjsko bez ta „kōmuna”! – jamruje, wajǒ jedna sōmsiǒdka do drugij we jarzyniǒku.
Łōński tydziyń mieli my kolynda... łajziōł nasz farorz po kolyńdzie... Łapła ci mie starǒ Myrcicka i dǒwej wajać i jamrować:
– Łobejzdrzij Ojgyn, łobejzdrzij sie! Latoś tyn nasz farorz ubzdǒł sie, co bydzie deptǒł ło łostatnij siyni, łod „dziewiōntki” miasto ci napocznōńć łod „jedynki”!
– Myrcicko, a dyć dejcie pokōj. Nasz familok mǒ piyńć siyniōw, my miyszkōmy we pojstrzodkowyj, gynał pojstrzodkowyj, tōż tyż jes ci ganc egal skany łōn napocznie te kolyndowanie... nasza siyń jes zawdy... trzeciǒ, prǒwda?
– Ja, ja, Ojgyn, ale czamu niy napoczynǒ łod „jedynki” ino łod „dziewiōntki”?
We raji po gorki chlyb łozprawiajōm dwie mamzele:
– Widziałaś Erna, jaki ci sie naszǒ Rōłza lajstła mantel na zima, takǒ pelisa na nercach, na tych modernych norkach?
– Jezderkusie! I co z tego? Przecamć twōj chop mǒ szykownistǒ berkmōńskǒ pynzyjǒ tōż tyż sie mogesz takǒ pelisa sprawić, prǒwda?
– Ja, ja... ale Rōłza już tak pelcmantel mǒ, tōż tyż jǒ przecamć niy moga mieć takigo samygo!
Styrcōm tyż na winklu kole szynku dwa łożyroki, dwa elwry, kiere jakosik nigdy do terǒzka niy poradziyli se roboty znojść, i jedyn do drugigo rzōńdzi:
– Kuknij ino Erwin, te łoszkliwce we tym naszym Syjmie łoznǒjmiyli, iże terǒzki wszyjske, i chopy i baby, majōm bakać fōrt aże do szejśćdziesiyńciu siedmiuch lǒt! Widziǒł fto take giździorstwo?
– Ja, ja Hanys, to ci jes dziepiyro krziż i mierzōnczka dlǒ nǒs!
A kiejech sie łōnych spytǒł wiela to tyż lǒt same przebakali kajsik we werku jedyn śnich łodpedziǒł gynał jak tyn Ferdek Kiepski:
– Wiysz Ojgyn, dlō mie, dlǒ chopa ze mojim wyksztǒłcyniym, ze mojim bildōngym nigdy ci sam u nǒs roboty niy bōło.
A na moje słōwecka, iże jǒ bych rǒd robiōł aże do tych szejśćdziesiyńciuch siedmiu lǒt, sprzezywali mie „starym kōmuchym”. Tōż tyż blank’ech sie niy zadziwǒł kiejech usłyszǒł taki majnōng, taki szajn:
– Wiycie chopy, trza zakłǒdać, co na bezrok na isto bydzie... jesce gorzij!
Byli ci sam u nǒs we Chorzowie moje kamraty, kiere ci kiejsik, jesce we latach łoziymdziesiontych pitli do downiyjszego EF-u. Przijechali, podeptali tu, i tam, aże jedyn śnich, taki Georg Kopyciok ze swojōm starōm, przikarycyli sie dǒ nǒs na tǒrg, na naszǒ Barskǒ.
– Mǒcie tōmaty ? – pytǒ sie ta baba łod Georga.
– Mōmy – pado handlyra.
– Take ino blank maluśkie? Ja? U nǒs we Rajchu to ci dziepiyro sōm tōmaty, łooo telkieeeeee...
– A te maluśkie, samtukej, to co to jes? – pytǒ sie juzaś ta Niymra ze łodzysku.
– A to sōm byrki, gruszki, kiejbyście paniczko niy spokopiyli – pado gryfnie ta handlyra.
– Byrki, gruszki, tyż take maluśkie? My to u nǒs we Miymcach mōmy telkieee... sroge ... iże ho, ho...
Handlyra polazła na zadek tego jeji sztandu i po jakisik kwilce smycy srogachnǒ zdrzało bania.
– A take sroge fandzole jak ta, to tyż u wǒs we tych zasmolōnych Miymcach mǒcie? Ja?
Te cǒłke nasze jamrowanie, labiydzynie i wajanie moge na łostatku tyż ale być i szpasowne. Dōm wōm taki przikłǒd. Rōłzczasu wylozech przed połedniym ze chałpy po sprawōnki i pokwanckołech sie – jak to mōm we zwyku – nǒjprzodzij do mojigo szynku na laga biyru i sznaps. Jak miarkujecie, sprawōnki niy hazoki, niy śmietnōm mi nikaj. Ledwach wlǒz i zarǒzki uwidziǒłech fest już chycōnego Zefla-pampōnia, kieregoch łod jakichsik trzech miesiyncy u nǒs niy widziǒł. Łōn tyż mie zarǒzki przifilowǒł, łobsztalowǒł wartko laga...
– A serwus Zefel! Kajś to tela czasu bōł? Coś porǒbiōł? Zawarli cie yntlich we hereszcie, abo co? – zagǒdǒłech tak szpasownie.
– A kaj tam, kaj...
– Ōłber wartko seta a dlǒ mojigo kamrata Ojgyna zajdel piwa... a wartko!
Szluknōł na eks ta swoja seta i wartko łobsztalowǒł jesce jedna. Juzaś luchnōł na eks, i juzaś łobsztalowǒł jesce jedna...
– Coś ty łogup, Zefel, abo co? – pytōm sie go, bo widza, iże już mǒ pǒłno copa, już mǒ festelnie pod myckōm.
– E tam, Ojgyn, mōm utropa...
– A co sie stanōło? – pytōm opaternie, bo widza, iże jes festnie zaufryjgowany, mory ci go festelnie bierōm. – Zawdyś szlukǒł se po lekuśku, a dzisiej ci sie fest ścigǒ kajsik, abo co?
– Tego sie Ojgyn, tak prǒwdōm, niy dǒ łopedzieć...
– Niy fandzol, Zefel, aże niy fandzol, ino gǒdej podle raji co i jak!
– Wiysz, bōłech u mojij familiji na wsi. Wiysz, tam blank na wschōdzie, wele dǒwnyj ruskij granicy, skany sie łoba ze Mankym-Ukrajinerym wandlujymy. Blank ło rozwidnioku poszǒłech ku naszyj krasuli, coby jōm wydojić. Postawiōłech szkopek na ziymi a ta pierōna mi go zadniōm szłapōm łobalōła. Snerwowǒłech i spańtołech łōnyj, skrymplowǒłech sznōrōm zadnie szłapy. Postawiōłech juzaś kibelek, tyn szkopek na mlyko a ta gizdula juzaś mi go łobalōła... przǒdniymi szłapami. Nō, tōż skrymplowǒłech łōnyj zarǒzki i te przǒdnie szłapy. Jużech ci jōm miǒł napocznōńć dojić, kej łona mi swojim dugim chwostym juzaś tyn szkopek wywalōła.
– Jerōnie! Chopie! Dugo tam mogesz? – łozwali sie kamraty, ftore ci już tyż dokulwitali sie do naszego szynku.
– Doczkejcie, doczkejcie! Niy miǒłech już żǒdnyj sznōry, toch wyjmnōł pǒsek ze galotōw i tyn jeji łogōn prziwiōnzǒłech do takij belki nad gowōm.
– Nō, toś chopie wypokopiōł – łozwǒł sie ruby Chimek.
– Ale, co tam. – rzōńdzi dalszij Zefel. – Jużech napoczynǒł dojić, a ta hyrpa stopierōńsko cyckami łobalōła mi tyn mōj szkopek.
– He, he... toś miǒł cufale...
– Chopy! Tegoch już niy szczimǒł. Porwǒłech sie, coby jōm prasknōńć bez ta rzić, nō ale skuli tego, coch skorzij wyjmnōł pǒsek ze galotōw, te galoty ślecieli mi drabym na ziym...
– Chopie! To musiǒł być cyrkus! Prǒwda?
– Cyrkus, niy cyrkus, chopy, ale na to wlazła do łobory moja starǒ... To sie chopy już do łostatka niy dǒ łopedzieć...
Nō, i coby sam niy gǒdać, przecamć mi to moje Wy roztomiyłe przikwǒlicie, dǒcie mi prawie, iże wszyjskimu winowate sōm zawdy te wszyjske ŁŌNE! Niy jǒ, niy mōj kamrat, przociel abo familijant, ino te jakesik wysztudiyrowane łōne.

_________________
Ojgyn z Pnioków